Najczęstsze choroby układu oddechowego: objawy, leczenie, profilaktyka

Jakie są najczęstsze choroby układu oddechowego w Polsce?

Choroby układu oddechowego to jedno z najważniejszych wyzwań zdrowotnych, z jakim boryka się polskie społeczeństwo. Co roku setki tysięcy osób zmaga się z ich skutkami, a statystyki są alarmujące – w 2017 roku choroby te były przyczyną ponad 26 tysięcy zgonów. Od przeziębienia i grypy po poważniejsze schorzenia, takie jak zapalenie płuc czy rak płuca, te dolegliwości mają ogromny wpływ na jakość życia i zdrowie obywateli. Warto zatem przyjrzeć się najczęstszym schorzeniom układu oddechowego oraz ich objawom, aby lepiej zrozumieć, jak ważna jest profilaktyka i wczesna diagnostyka tych chorób.

Jakie są najczęstsze choroby układu oddechowego w Polsce?

W Polsce mierzymy się z licznymi schorzeniami układu oddechowego. Obok powszechnych infekcji, takich jak przeziębienie czy grypa, często diagnozuje się:

• zapalenie płuc,
• gruźlicę,
• rak płuca,
• astma oskrzelowa,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP).

Te dolegliwości są u nas powszechne i istotnie wpływają na zdrowie społeczeństwa.

Niestety, ich konsekwencje bywają tragiczne, stanowiąc znaczącą przyczynę zgonów. Tylko w 2017 roku pochłonęły w Polsce życie ponad 26 tysięcy osób, co przekłada się na wskaźnik śmiertelności wynoszący 68,5 na 100 tysięcy mieszkańców. Co więcej, przewlekłe problemy z oddychaniem odpowiadają aż za co piąty odnotowany w kraju przypadek śmierci.

Jakie są choroby infekcyjne układu oddechowego?

Choroby układu oddechowego często mają podłoże infekcyjne. Za ich powstanie odpowiadają najczęściej:

• bakterie,
• wirusy,
• rzadziej grzyby.

Typowe przykłady takich schorzeń to:

• grypa,
• zapalenie płuc,
• gruźlica,
• przeziębienie,
• zapalenie oskrzeli,
• angina.

Warto wiedzieć, że na przykład w Polsce zapalenie płuc dotyka co roku mniej więcej jedną osobę na stu.

Co to jest przeziębienie?

Przeziębienie to jedna z najczęstszych dolegliwości, rodzaj infekcji wirusowej, która atakuje głównie górne drogi oddechowe.

Jak je rozpoznać? Charakterystyczne objawy to:

• kaszel,
• katar,
• ból gardła,
• ogólne uczucie rozbicia i osłabienia organizmu.

Choć jest to powszechne schorzenie, na szczęście zazwyczaj ma łagodny przebieg. Często mylone jest z grypą, jednak objawy przeziębienia bywają znacznie łagodniejsze.

Jakie są objawy grypy?

Grypa to ostra choroba zakaźna atakująca drogi oddechowe, często zaskakująca nagłym pojawieniem się symptomów. Typowe oznaki tej infekcji obejmują:

• wysoką gorączkę,
• dreszcze,
• bóle mięśni i stawów,
• ogólne osłabienie,
• suchy kaszel,
• dokuczliwy ból gardła.

Chociaż zazwyczaj przebiega łagodnie, grypa bywa groźna i może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak na przykład zapalenie płuc.

Co to jest zapalenie płuc?

Zapalenie płuc to stan zapalny tkanki płucnej, wywoływany przez różne czynniki.

Czynniki wywołujące tę chorobę to najczęściej:

• bakterie,
• wirusy,
• a niekiedy również grzyby.

Charakterystyczne objawy zapalenia płuc obejmują:

• kaszel,
• duszność,
• ból w klatce piersiowej,
• a często towarzyszy im również gorączka.

W Polsce każdego roku zapalenie płuc dotyka od 0,5 do 1% populacji. Warto pamiętać, że niedawna pandemia Covid-19 znacząco zwiększyła świadomość społeczną na temat tego schorzenia, zwłaszcza w kontekście zapalenia płuc wywołanego tą infekcją.

Jakie są objawy gruźlicy?

Gruźlica najczęściej objawia się długotrwałym kaszlem, nierzadko połączonym z odkrztuszaniem krwi. Oprócz tych typowych symptomów, pacjenci często skarżą się na szereg innych dolegliwości:

• nocne poty,
• niewyjaśniona utrata wagi,
• uczucie chronicznego zmęczenia i ogólnego osłabienia,
• często wieczorna gorączka,
• brak apetytu i ogólne złe samopoczucie,
• czasem ból w klatce piersiowej.

Należy jednak pamiętać, że wspomniane objawy nie są wyłączne dla gruźlicy – bywają na tyle niespecyficzne, że mogą sugerować także inne choroby układu oddechowego.

Co to jest rak płuca?

Rak płuca to poważne schorzenie rozwijające się w naszych płucach.

Jego pojawieniu się towarzyszy szereg charakterystycznych objawów:

• uporczywy kaszel,
• duszność,
• ból w obrębie klatki piersiowej,
• odkrztuszanie krwi.

Głównym czynnikiem znacząco zwiększającym ryzyko zachorowania na ten nowotwór jest palenie papierosów. Osoby regularnie sięgające po wyroby tytoniowe są na nie szczególnie narażone, co oznacza, że ich szansa na rozwój choroby jest znacznie wyższa.

Jakie są objawy astmy oskrzelowej?

Astma oskrzelowa potrafi dać o sobie znać w dość wyraźny sposób. Charakterystyczne są:

• nagła duszność,
• ten świszczący oddech,
• męczący kaszel, szczególnie w nocy czy nad ranem,
• nieprzyjemne uczucie ucisku w klatce piersiowej.

Co ważne, te dolegliwości nie są stałe – mają charakter napadowy. Mogą nasilać się na przykład podczas wysiłku fizycznego. Podobnie reagują na kontakt z różnymi alergenami.

Trzeba pamiętać, że astma to przewlekła choroba zapalna atakująca przede wszystkim drogi oddechowe i będąca częścią szerszej grupy schorzeń układu oddechowego.

Co to jest przewlekła obturacyjna choroba płuc?

POChP, czyli Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc, to poważne schorzenie układu oddechowego. Polega na trwałym ograniczeniu przepływu powietrza, co sprawia, że oddychanie staje się stopniowo coraz trudniejsze.

Typowe sygnały, na które warto zwrócić uwagę, to:

• męczące uczucie duszności,
• często towarzyszący, przewlekły kaszel,
• nadmierna produkcja plwociny.

Główną przyczyną tej choroby jest najczęściej palenie papierosów. Szacuje się, że aż 80 do 90 procent chorych to obecni lub byli palacze.

POChP stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. To schorzenie, którego absolutnie nie można lekceważyć.

Jakie są objawy, diagnostyka i leczenie chorób układu oddechowego?

Problemy z oddychaniem, typowe dla chorób płuc, manifestują się różnymi objawami.

Często pojawia się:

• uporczywy kaszel,
• duszność,
• ból w klatce piersiowej,
• świszczący oddech,
• znaczne zmęczenie,
• gorączka,
• dreszcze.

Szybkie rozpoznanie tych symptomów jest kluczowe, bo pozwala na wcześniejsze rozpoczęcie skutecznego leczenia.

Proces diagnozy chorób płuc rozpoczyna się od rozmowy lekarza z pacjentem (wywiadu) i szczegółowego badania fizykalnego – osłuchania klatki piersiowej i obserwacji oddechu.

Często jednak niezbędne okazują się dodatkowe badania, takie jak:

• klasyczne zdjęcie RTG,
• bardziej szczegółowa tomografia płuc,
• spirometria, by ocenić pojemność i funkcjonowanie płuc.

Podstawą terapii schorzeń płuc jest zazwyczaj farmakoterapia.

Stosuje się:

• leki łagodzące kaszel (ułatwiające odkrztuszanie lub hamujące go), a także preparaty przeciwalergiczne czy rozszerzające oskrzela, które znacznie poprawiają komfort oddychania,
• bardzo efektywną metodą podawania leków bezpośrednio do dróg oddechowych są inhalacje,
• całość leczenia często uzupełnia rehabilitacja oddechowa, mająca na celu wzmocnienie całego układu.

Jak można zapobiegać chorobom układu oddechowego?

Dbając o płuca, dbasz o całe swoje zdrowie. Zapobieganie chorobom dróg oddechowych jest prostsze, niż myślisz.

Kluczem jest unikanie szkodliwych substancji unoszących się w powietrzu. Mowa tu przede wszystkim o dymie papierosowym, który jest wyjątkowo niebezpieczny, oraz o zanieczyszczeniach atmosferycznych, takich jak smog. Staraj się więc omijać zadymione miejsca i, jeśli to możliwe, ograniczaj przebywanie na zewnątrz podczas silnego smogu.

Inne ważne kroki w profilaktyce zdrowia płuc obejmują:

• regularne szczepienia chroniące przed poważnymi infekcjami, takie jak coroczne szczepienie przeciw grypie oraz szczepionka na pneumokoki,
• regularną aktywność fizyczną, która wzmacnia płuca i poprawia ich wydolność,
• dbanie o higienę rąk przez częste mycie ich mydłem, co skutecznie ogranicza ryzyko infekcji,
• stosowanie zbilansowanej, zdrowej diety, która wspiera organizm i buduje odporność,
• rzucenie palenia, co jest bez wątpienia najlepszym, co możesz zrobić dla swoich płuc,
• unikanie przebywania w dusznych, zanieczyszczonych pomieszczeniach i pamiętanie o regularnym wietrzeniu wnętrz.

Regularna aktywność fizyczna wzmacnia płuca, a regularne ćwiczenia poprawiają ich wydolność i ułatwiają oddychanie.

Dbaj o higienę rąk, często myjąc je mydłem, co skutecznie ogranicza ryzyko infekcji.

Zbilansowana, zdrowa dieta wspiera organizm od wewnątrz i buduje odporność.

Rzucenie palenia to bez wątpienia najlepsze, co możesz dla nich zrobić.